روشی برای تعیین مناطق مولد سیل بر اساس رابطه بین شاخص سیل‌خیزی و پارامترهای مورفومتری

Authors

  • بهارک معتمدوزیری عضو هیأت علمی تمام وقت گروه آبخیزداری دانشگاه آزاد اسلامی،واحد علوم تحقیقات تهران
  • حسن احمدی گروه آبخیزداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
  • معصومه غریب گروه آبخیزداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
Abstract:

برنامه‌ریزی حوزه‌های آبخیز، از لحاظ توسعه پایدار و مدیریت سرزمین، بسیار ضروری است. بنابراین، اولویت‌بندی زیرحوضه‌ها و شناسایی خصوصیات مورفومتریک به‌منظور شناسایی رفتار هیدرولوژیکی حوزه‌های آبخیز و طراحی راهبردهای مدیریتی، اهمیت زیادی دارند. هدف این پژوهش، اولویت‌بندی سیل‌خیزی حوزه آبخیز تنگراه به روش توزیعی و ارائه روشی برای تعیین مناطق مولد سیل است. بدین‌منظور، ابتدا ورودی‌های مدل بارش-رواناب استخراج و سپس مدل ModClark واسنجی و اعتبارسنجی شد. در مرحله بعد، برای تعیین سیلخیزی واحدهای همگن و زیرحوضه‌ها، با اجرای روش عکس‌العمل سیل واحد در قالب حذف متوالی واحدهای همگن و شبیه‌سازی آبنمود سیل، ابتدا بارش طراحی در محل ایستگاه بارانسنج ثبات پارک ملی گلستان استخراج شد، سپس میزان تأثیر هر یک از واحدها و زیرحوضه‌ها بر آبنمود خروجی کل حوزه آبخیز به دست آمد و در نهایت برای سیل با دوره بازگشت 50 و 100 سال برای حوزه‌های فاقد آمار، رابطه رگرسیونی چند‌متغیره مناسب بین پارامترهای مورفومتری و شاخص سیلخیزی ارائه شد. نتایج حاصل از نقشه پتانسیل تولید رواناب با دوره بازگشت 50 و 100 ساله، نشان داد که پتانسیل تولید رواناب از بالا‌دست به سمت پایین‌دست حوضه افزایشی بوده و واحد همگن 116 به‌عنوان مؤثرترین واحد در پتانسیل تولید رواناب بالا شناخته شد که به دلیل بارش بیشتر و همچنین شیب تند و بالا بودن (CN) در این واحد همگن، پتانسیل تولید رواناب در نزدیک خروجی حوضه نسبت به مناطق بالادست بیشتر است. نتایج این پژوهش نشان داد که با تلفیق سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و مدل‌های هیدرولوژیکی، می‌توان اثر متقابل عوامل فیزیوگرافیک و اقلیمی را بر پتانسیل سیل‌خیزی حوزه‌های آبخیز موردبررسی قرار داد و با در نظر گرفتن همزمانی دبی اوج و نقش روندیابی سیل در رودخانه‌ها، اولویت‌بندی زیرحوضه‌ها را به نحو مطلوب انجام داد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تعیین مناطق مولد سیل و اولویت بندی سیل خیزی واحدهای هیدرولوژیک حوزه سد گلستان

تعیین مناطق مولد سیل و اولویت بندی زیرحوضه ها از نظر سیل خیزی در مدیریت حوضه های آبریزهای بزرگ، نقش مهمی دارد. از این نظر حوضه آبریز سد گلستان به علت وقوع سیل های ویرانگر اخیر، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این مقاله با تلفیق GIS و مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS، شدت سیل خیزی یا به عبارتی میزان مشارکت زیرحوضه ها در سیل خروجی کل حوضه در محل سد گلستان تعیین می شود. بدین منظور با استفاده از روش عکس ا...

full text

تعیین مناطق مولد سیل و اولویت بندی سیلخیزی واحدهای هیدرولوژیکی حوزه آبخیز (مطالعه موردی: حوزه آبخیز لاویج رود، استان مازندران)

امروزه شناسایی مناطق مولد سیل یکی از مهمترین اقدامات لازم جهت کنترل سیلابها به شمار می رود. در این مطالعه که در حوزه آبخیز لاویج رود انجام گرفت، با استفاده از مدل بارش- رواناب hec-hms ، دبی­های خروجی از هر واحد هیدرولوژیک محاسبه شد، سپس با استفاده از روندیابی جریان در رودخانه تا خروجی کل حوزه، و در نهایت با استفاده از روش حذف انفرادی هر واحد هیدرولوژیک در هر بار اجرای مدل، سهم هر یک از واحدهای ...

full text

بررسی پتانسیل سیل خیزی حوزه های آبخیز و تعیین مناطق مولد سیل (مطالعه موردی: حوزه آبخیز نکا)

Flood is one of the natural hazards that its frequent occurrence has increased in the recent years and the damages of it, had affected apart of country in every year. Prioritization of sub basins has an important effect in watershed management. The purpose of prioritization of sub basins is offer a pattern for control and decrease flood hazards and evaluating the role of each sub basin in peak ...

full text

توسعه روشی برای شناسایی و اولویت ‌بندی مناطق مولد سیلاب در زیرحوضه های آبخیز (بازنگری روشSSSE)

یکی از راهکارهای اساسی برای کنترل و کاهش اثرات مخرب سیل، شناسایی مناطق سیل خیز در حوضه های آبخیز است. تا کنون روشهایی برای شناسایی مناطق مولد سیلاب معرفی شده است اما در سالهای اخیر برای بررسی وضعیت سیل خیزی حوضه های آبخیز بیشتر از روش "تکرار حذف انفرادی زیرحوضه (SSSE[1])" استفاده شده است. در این روش سهم مشارکت زیرحوضه های سیل­خیز و اولویت بندی آنها با استفاده از تحلیل هیدروگراف سیل خروجی کل حوض...

full text

بررسی پتانسیل سیل خیزی حوزه های آبخیز و تعیین مناطق مولد سیل (مطالعه موردی: حوزه آبخیز نکا)

سیل از جمله خطر­های طبیعی است که فراوانی وقوع آن در سال­های اخیر روند افزایشی داشته و خسارت­های ناشی از آن همه ساله بخشی از کشور را تحت تأثیر قرار داده است. اولویت­بندی زیر­حوزه­ها از نظر پتانسیل سیل­خیزی تأثیر مهمی در مدیریت حوزه آبخیز دارد. هدف از اولویت­بندی سیل­خیزی در زیرحوزه­ها، ارائه الگویی برای کنترل و کاهش خطرات سیل و ارزیابی نقش هریک از زیرحوزه­ها در دبی اوج هیدروگراف سیلاب خروجی از ح...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 4

pages  87- 102

publication date 2018-06-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023